Historie van aardgas en aardolie

In 1943 wordt door de Bataafse Petroleum Maatschappij een olieveld bij Schoonebeek gevonden. Na de Tweede Wereldoorlog besluiten Shell en Esso gezamenlijk te investeren in een nieuw bedrijf voor de opsporing en winning van aardolie: de Nederlandse Aardolie Maatschappij, kortweg de NAM. Op 19 september 1947 wordt de NAM opgericht.

Dan gas

In 1948 vindt de NAM in Coevorden voor het eerst aardgas. In 1951 worden daar dan ook de eerste huizen in Nederland aangesloten op het aardgas. In 1959 boort de NAM bij Slochteren het beroemde Groningen-gasveld aan. Dit veld behoort tot de grootste gasvelden ter wereld. De oorspronkelijk produceerbare voorraad is circa 2800 miljard m3 aardgas. De vondst van aardgas bij Slochteren leidt tot grote steun van de overheid om dit aardgas te gaan gebruiken in Nederland. Daarmee is de energietransitie van kolen naar aardgas in gang gezet. Sindsdien is de NAM veel meer een gasproductiebedrijf dan aardoliewinningsbedrijf.

Offshore

In 1959 begint de NAM met seismisch onderzoek van de bodem van de Noordzee, in 1963 gevolgd door de eerste exploratieboring. In 1975 krijgen we de eerste vergunning om gas te produceren op zee. Het opsporen en produceren van aardgas op zee verloopt in principe hetzelfde als op land. Maar de installaties die we daarvoor gebruiken zijn heel anders. De grote platforms op zee maken steeds meer plaats voor kleine onbemande platformen. In 2006 neemt de NAM de eerste monotower in gebruik. Dit is een klein onbemand platform op één poot. De monotower is zelfvoorzienend door gebruik van zonne- en windenergie. In 2024 heeft de NAM haar offshore activiteiten op de Noordzee verkocht aan Tenaz Energy, hiermee kwam een einde aan gasproductie door de NAM op de Noordzee.

De eerste werkzaamheden voor gasproductie door de NAM ten noordoosten van Ameland dateren van 1980. Daarnaast zijn in het waddengebied sindsdien zes aanzienlijke gasvelden ontdekt en aangeboord. Dat gebeurt vanaf de landlocaties Lauwersoog, Vierhuizen en Moddergat en vanaf en bij Ameland. Vanwege het unieke karakter van dit natuurgebied wint de NAM het gas onder de Waddenzee onder strenge voorwaarden en regels. En altijd in nauw overleg met alle betrokken partijen.

Gasvelden in Nederland

Het Groningen-gasveld speelt vanaf het begin een belangrijke rol in de Nederlandse gasvoorziening. In de eerste periode worden jaarlijks grote hoeveelheden uit het gasveld gewonnen. Veel meer dan Nederland voor eigen gebruik nodig heeft. Door de oliecrisis van 1973 past de regering ditbeleid aan om de gasvoorraad onder Groningen zolang mogelijk beschikbaar te houden. De gasproductie uit kleine velden op zee en land krijgen vanaf dat besluit prioriteit: het kleine-velden-beleid uit 1974.

De NAM gaat – net als andere olie- en gasmaatschappijen – vervolgens op zoek naar andere, kleinere gasvelden om het gas uit het Groningen-veld te sparen. Een succesvol beleid, want sindsdien heeft de NAM 175 nieuwe kleine gasvelden gevonden. Rond de eeuwwisseling is de productie uit deze kleine velden op haar maximum. Daarna neemt het gestaag af, ondanks het blijven zoeken naar nieuwe gasvelden en nieuwe boringen. 

Gasopslag

Door de winning van het gas uit het Groningen-veld daalt de ondergrondse druk geleidelijk. Dat beïnvloedt de beschikbare capaciteit van de gaslevering op het moment dat de vraag snel stijgt. Daarom neemt de NAM in 1997 de ondergrondse gasopslag bij Norg (Drenthe) in gebruik. In de zomer slaan we een deel van het geproduceerde gas uit het Groningen-gasveld hier op. Bijvoorbeeld bij onverwachte kou kunnen we dan snel extra gas uit deze ondergrondse gasopslag leveren om aan de tijdelijk grotere vraag te voldoen.

Opnieuw olie uit Schoonebeek

In 1947 wordt de eerste olie in het Schoonebeek-veld in Drenthe gewonnen. In 1996 stopt de olieproductie om economische redenen. Met de toenmalige technieken en de wijze waarop het veld vanaf 1943 is ontwikkeld, kan de NAM de stroperige olie niet meer rendabel winnen. Dankzij horizontale putten, hoogrendementspompen en nieuwe inzichten over stoominjectie is oliewinning vandaag de dag weer economisch mogelijk. In 2011 hebben we de oliewinning hervat.

Na de aardbeving bij Huizinge in 2012 en de daaropvolgende bevingen in de regio verdwijnt de acceptatie voor gaswinning uit Europa’s grootste gasveld en besluit het Kabinet op 29 maart 2018 om de gasproductie in het Groningen gasveld zo snel als mogelijk te beëindigen. Met het zetten van de vereiste handtekeningen is op vrijdag 19 april 2024 wettelijk vastgelegd dat de productie uit het Groningen gasveld defintief stopt. Het opruimen van de volledige Groningen installatie duurt 10 tot 15 jaar.