Verwerken van productiewater

De oliewinning door de NAM in Schoonebeek is in 2011 weer gestart nadat deze in de jaren ’90 was gestopt. Sindsdien injecteert de NAM productiewater in lege gasvelden in Twente. Dit productiewater komt van nature vrij bij de oliewinning in Schoonebeek.

Milieu-aspecten waterinjectie

Waterinjectie is de meest milieuvriendelijke manier om met productiewater om te gaan. Dit bleek uit een onafhankelijk onderzoek dat in 2006 is uitgevoerd in opdracht van de NAM. Alternatieven hebben nadelen. Zo kost het bovengronds zuiveren van productiewater heel veel energie. Voor de reststoffen na de zuivering zijn er geen nuttige toepassingen. Ook uit milieu-oogpunt is het verstandiger om stoffen uit de ondergrond daar weer in terug te brengen.

Vergunning

Voor de nodige vergunningen is in 2006 uitgebreid onderzoek gedaan naar de veiligste en meest milieuvriendelijke methode om het productiewater uit Schoonebeek te verwerken. Ook de MER-commissie (Milieu Effect Rapportage) stelde in 2006 vast dat waterinjectie in lege gasvelden de beste oplossing was.

De vergunning verplicht de NAM dit elke 6 jaar uitvoerig te onderzoeken. Op verzoek van minister Kamp van Economische Zaken is de NAM in de zomer van 2015 hiermee vervroegd gestart. Dit gebeurt in samenwerking met een brede groep betrokken partijen. Ook krijgen we hulp van Royal HaskoningDHV, een onafhankelijk bureau van specialisten. 

Reservoirdruk

Injectie van productiewater vindt plaats in de diepe ondergrond: tussen 1200 en 1800 meter. De samenstelling van de ondergrond zorgt ervoor dat het water wegzakt in het kalksteen waarin vroeger gas zat. In de vergunningen staat hoe hoog de druk mag zijn. De maximale reservoirdruk mag tijdens en na waterinjectie niet hoger zijn dan de originele druk van het gasreservoir. Bij die druk is de ondergrond miljoenen jaren een veilige opslagplaats voor gas geweest.

Samenstelling productiewater

Het productiewater bestaat voor bijna 100% uit zout water. Het heeft ook nagenoeg dezelfde samenstelling als het water dat van nature voorkomt in de nu lege gasvelden. In het productiewater zitten ook mineralen en beschermingsmiddelen. Deze middelen zijn toegevoegd om onze installaties en leidingen te beschermen tegen roest en aanslag. De concentratie van de hulpstoffen in het productiewater is zeer laag: minder dan 1 promille (één duizendste).

Geen relatie waterinjectie en aardbevingen

Er is geen relatie tussen waterinjectie en aardbevingen. Het KNMI heeft een netwerk van seismometers in Twente. Deze hebben nog nooit aardbevingen boven 1.5 op de schaal van Richter gesignaleerd. Bevingen met een kracht minder dan 2.0 worden niet door mensen gevoeld. Bovendien heeft de NAM in Twente 7 extra geofoons geïnstalleerd. Hierdoor zijn de metingen nog gevoeliger. De geofoons bevinden zich in speciaal daarvoor geboorde 200 meter diepe putten. De putten zijn geboord boven de drie lege gasvelden in Twente waar waterinjectie plaatsvindt. 

Vanaf eind 2015 zijn de meetresultaten van de NAM voor iedereen continu te volgen op de website van het KNMI.

Geen contact met zout en grondwater

Bij waterinjectie is contact met grondwater niet aan de orde. De afstand is simpelweg te groot. Aardlagen met grondwater liggen namelijk op een diepte van tussen de 10 en 300 meter. Terwijl het reservoir voor waterinjectie te vinden is op een diepte van tussen de 1200 en 1800 meter. Ook contact met zout in de ondergrond is niet mogelijk. Dat blijkt uit wetenschappelijke studies. Het kalkgesteente waarin we het water injecteren, is door harde en ondoordringbare anhydrietlagen gescheiden van de zoutlagen erboven. Het productiewater kan dus niet in contact met het zout komen.

Beveiligd tegen lekkages

De injectieputten in Twente zijn uitvoerig beveiligd tegen lekken. Dat gebeurt op twee manieren: met een extra metalen buis en met een cementwand. Vanzelfsprekend worden de injectieputten en watertransportleidingen regelmatig geïnspecteerd. Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) ziet hier op toe.